Godt Prosa, fornærma anmeldar

Sidemålsstilen må bort, er redaktør Halvor Forlis klåre bodskap i leiar. Som vestlending med sterke røter i nynorsk språkbruk, var stemplinga av nynorsk som dyrking av Vestnorsk kultur og fjordbønder en drøy påstand som vakte min interesse.

Og ein blir ikkje skuffa. Årets femte utgåve av Prosa er spekka med vidtspennande tema og ytterst informativ lesning. Bjørn Westlies bokessay «Krigens hunder» om norsk frontkjemparlitteratur har inngåande sakskjennskap og gir ein grundige diskusjon av idealismen som dreiv 6000 nordmenn under tysk kommando. Når frontkjemparane sitt ideologiske syn delvis vert begrunna utfrå oppvekst i nasjonalromantiske fjellbygder, les eg dette imidlertid som ein dårleg underbygd påstand. Men Prosas inspirerer uanset til vidare lesning med sine sterke og provoserande påstandar.

Inngåande sakskjennskap og gode formuleringar pregar også Leif Høghaugs forfatterskapsessay der det vert hevda at indremisjonens retoriske rådgiver, galningen Ole Hallesby, var sterkt inspirert av vestlendingen Hans Nielsen Hauge, indremisjonens viktigaste profet. Høghaug beskuldar også Hallesby for å ha gjort seg høge tankar om norsk bondevit. Alle kritikkeverdige menneske hentar med andre ord sin inspirasjon frå vestlandet.

På anmeldarfronten var det som her vakte størst interesse, mellom tunge politiske verk og Hamsun, Espen Søbye sin diskusjon av Se og Hør der han fastslår at suksessen i alle fall ikkje skuldast eldrebølga. Årsaka er uklår, men litt av grunnen kan vere at Se og Hør verken er skrive på nynorsk, trykt på Vestlandet eller utgitt av Indremisjonen.

Uansett: Som utradisjonell og omfattende innføring i faglitteratur med et djuptgående perspektiv, er Prosa godt stoff for den kritiske lesar – sjølv for den kritiserte vestlending.